Reaktywne zapalenie stawów jest to zapalenie kilku stawów, przeważnie kończyn dolnych i przyczepów ścięgnistych. Jest zaliczane do chorób reumatycznych powstających w wyniku agresji własnego układu odpornościowego. Przyczyną autoagresji jest pobudzenie układu odpornościowego przez czynniki zewnętrzne, takie jak bakteria, najczęściej paciorkowiec ropotwórczy odpowiadający za pospolite schorzenie u dzieci jak angina czy szkarlatyna.
Zapalenia reaktywne można zaobserwować również po infekcjach innymi drobnoustrojami, bakteriami, wirusami pierwotniakami czy mykoplazmami. Znaczenie ma obecność antygenu HLA B27 związana z ryzykiem rozwoju przewlekłych schorzeń tkanki łącznej. Reaktywne zapalenie stawów rozwija się w wyniku wcześniejszych infekcji, takich jak np. choroby przenoszone drogą płciową. W przypadkach schorzeń dzieci często mówi się o reaktywnym zapaleniu stawów kontekście zakażenia wirusem SARS-CoV-2. Reaktywne zapalenie stawów rozwija się niezależnie od wieku, najczęściej dotyczy jednak młodych w wieku ok. 30 lat, częściej występuje u mężczyzn.
Reaktywne zapalenie stawów – objawy
Zapalenie reaktywne pojawia się zwykle się od dwóch do kilku tygodni po przebytej infekcji. Czasem infekcja z powodu słabych objawów może zostać przeoczona lub zbagatelizowana więc trudno dokładnie ustalić ten przedział czasowy. Choroba może mieć wiele różnych, niecharakterystycznych objawów. Najczęściej to bolesność podczas ruchu i ograniczenia ruchomości stawu. Zwykle bóle nie są mocno nasilone, często mogą lokalizować się w innym stawie niż rzeczywiście zajęty, mogą obejmować większą liczbę stawów. Zapalenie stawów, często asymetryczne wędrujące występuje najczęściej w obrębie kończyn dolnych.
Objawami reaktywnego zapalenia stawów są również: zapalenie cewki moczowej ból podczas oddawania moczu, częstomocz, swędzenie ujścia cewki moczowej, symptomy ze strony błon śluzowych i skóry, rumień guzowaty, niebolesne płytkie owrzodzenia błon śluzowych, rogowacenie podeszwy stóp, aftowe zapalenie jamy ustnej. Może wystąpić zapalenie żołądka i jelit, a także zapalenie mięśnia sercowego z zaburzeniami przewodnictwa przedsionkowo-komorowego. Mogą pojawić się dolegliwości ogólne, takie jak osłabienie, zmniejszenie masy ciała, podwyższona temperatura, bóle mięśni i zmęczenie.
Sposobem na zapobieganie reaktywnemu zapaleniu stawów jest unikanie infekcji, przestrzeganie zasad zdrowego i higienicznego stylu życia.
Reaktywne zapalenie stawów, leczenie
Sposób leczenia zależy od zaawansowania choroby i rodzaju objawów występujących u danego pacjenta. Rokowanie jest dobre, u większości przypadków choroba ustępuję, ale u ok. 15% pacjentów może dojść do rozwoju niepełnosprawności ruchowej związanej z zajęciem stawów kończyn dolnych i kręgosłupa. W Szpitalu Carolina w leczeniu zachowawczym stosuje się niesterydowe leki przeciwzapalne oraz leki przeciwbólowe. W przypadkach nawracającego reaktywnego zapalenia stawów wskazane jest rozpoczęcie diagnostyki w kierunku młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów MIZS lub chorób autoimmunologicznych w późniejszym wieku.
