Stawy są strukturami szkieletu stanowiącymi elementami łączącymi kości. Biologiczne zadanie stawów wymaga od nich dużej ruchomości, mobilności i różnorodności w zależności od miejsca występowania. Właściwości te osiągane są dzięki zróżnicowanej, skomplikowanej budowie. Anatomia stawów sprawia jednak, że struktury te są narażone na urazy i rozliczne stany patologiczne związane z chorobami, również reumatycznymi. Pojawia się zatem pytanie: Jak zadbać o uszkodzony staw?
Najczęstsze uszkodzenia stawów
Poważne uszkodzenia stawów występują zwykle przy współistnieniu chorób ogólnoustrojowych. Urazy wymagające intensywnej opieki medycznej są rzadkie i związane zwykle z profesjonalnym sportem lub ryzykownym wzorcem zachowania. Stany chorobowe zwiększające ryzyko uszkodzenia stawu przy urazach to między innymi:
- Choroba zwyrodnieniowa stawów: choroba przebiegająca poprzez stopniową degenerację powierzchni stawowej.
- Choroby reumatoidalne: zróżnicowana grupa, mająca wspólną cechę pod postacią występowania przewlekłego stanu zapalnego. Staw objęty przeciągającym się zapaleniem staje się tym bardziej wrażliwy na bodźce mechaniczne i urazy.
- Zaburzenia metaboliczne: przykładem choroby metabolicznej wywołującej ból i wrażliwość stawów, szczególnie zlokalizowanych w stopie, jest dna moczanowa. Odkładanie się kwasu moczowego w szczelinie stawowej skutkuje zapaleniem i wrażliwością stawu.
- Łuszczyca: ogólnoustrojowa choroba często dająca objawy w postaci zapalenia stawów.
- Nowotwory kości: Szczególnym przypadkiem wzrostu ryzyka uszkodzenia stawu są nowotwory kości zlokalizowane przy nasadach kości długich.
Należy pamiętać, że groźne uszkodzenia stawów mogą wystąpić nawet bez szczególnych czynników ryzyka, przy pozornie banalnym urazie. W przypadku zaniepokojenia swoim stanem zdrowia lub bólami, związanymi z urazami, przebiegających niestandardowo należy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu w celu dalszej diagnostyki.
Leczenie urazów stawów
Jak wcześniej wspomniano ból stawów i szczególne narażenie na ich uszkodzenie mogą być spowodowane różnymi stanami patologicznymi. Gdy zachodzi taka potrzeba najważniejszym działaniem jest leczenie choroby podstawowej.
Najczęstszą przyczyną bólu stawu, w kontekście urazów, jest jednak uszkodzenie mechaniczne. Urazy należy leczyć adekwatnie do wielkości problemu. Zwykle leczenie powinno opierać się na metodach zachowawczych. Wspomaganie metod fizykoterapii lekami przeciwbólowymi takimi jak niesteroidowe leki przeciwzapalne, jest kluczowe w opanowywaniu dolegliwości bólowych. NLPZ-ty ( takie jak np.: deksketoprofen) działają poprzez hamowanie powstawania prozapalnych przekaźników. Działają więc przeciwbólowo i przeciwzapalnie. Stosowanie farmaceutyków jest istotne szczególnie gdy urazowi towarzyszy obrzęk. Obrzęk stanowi barierę mechaniczną utrudniającą prawidłowy odpływ krwi z tkanki, opóźnione zostają w ten sposób procesy gojenia. Metodą z wyboru przy urazie stawu jest oszczędzanie bolącego miejsca. Oszczędzanie nie oznacza jednak całkowitego unieruchomienia. Wiele badań, przeprowadzonych między innymi na sportowcach, dowodzi, że szybki, stopniowy powrót do normalnych obciążeń mechanicznych na urażony staw prowadzi do szybszego wyzdrowienia.
