Ostry, gwałtownie narastający i silny ból towarzyszący chorobie nowotworowej,, który „przebija” się przez ból przewlekły, nazywamy bólem przebijającym. Podczas kiedy ból przewlekły towarzyszy większości pacjentów chorych na nowotwór i jest kontrolowany za pomocą stale przyjmowanych leków przeciwbólowych, ból przebijający pojawia się tylko w niektórych przypadkach.
Jest istotnym problemem klinicznym, ponieważ obniża jakość życia chorego i wpływa negatywnie na jego stan emocjonalny. Jak radzić sobie z bólem przebijającym?
Czy to na pewno ból przebijający?
Rozpoznanie przewlekłego bólu nowotworowego zazwyczaj nie nastręcza chorym żadnego problemu. Aż 80-90% osób cierpiących na choroby nowotworowe wymagają stałego zaopatrzenia w środki przeciwbólowe, które kontrolują lub minimalizują ból przewlekły. Ten rodzaj bólu ma różne podłoże – może być skutkiem operacji chirurgicznej, chemioterapii, radioterapii, niepowodzenia stosowanych metod leczenia. Natomiast ból przebijający jest bardziej problematyczny do wykrycia i często mylony z bólem końca dawki.
Ból przebijający a ból końca dawki
W przypadku bólu końca dawki, rozwiązanie problemu jest proste – należy zwiększyć dawki przyjmowanych leków przeciwbólowych lub ich częstotliwość, aby zlikwidować okresy, w których lekarstwa przestają działać. Ból przebijający występuje jednak niezależnie od leków przyjmowanych w bólu podstawowym, a jego natężenie przekracza barierę branych środków, przynosząc choremu cierpienie. Dlatego tak ważne jest rozróżnienie, czy rzeczywiście mamy do czynienia z bólem przebijającym.
Sposoby leczenia bólu przebijającego
W leczeniu bólu przebijającego najczęściej wykorzystywane są leki opioidowe. W Polsce najczęściej są to doustne preparaty morfiny w postaci tabletek lub roztworu oraz oksykodon w postaci roztworu. Najczęstszą drogą podania leku w przypadku osób hospitalizowanych jest droga dożylna, w przypadku której lek zaczyna działać już po 5-8 minutach od podania, przynosząc szybszą ulgę, niż leki przyjmowane doustnie. W ostatnich latach na rynku pojawiły się lekina bazie fentanylu, które działają szybko i charakteryzują się silnym efektem analgetycznym, a są możliwe do stosowania w warunkach domowych. Decyzję o rodzaju leczenia zawsze podejmuje lekarz, na podstawie charakterystyki i patomechanizmu powstawania bólu przebijającego.
