Bolą Cię oczy, cierpisz na migreny, a może potykasz się o schody? To może być jaskra. Nie zwlekaj z przeprowadzeniem badań, gdyż ta niepozorna choroba jest jedną z głównych przyczyn wystąpienia całkowitej ślepoty u ludzi. Dowiedz się, na jakie objawy zwracać uwagę i kto znajduje się w grupie ryzyka zachorowania na tę chorobę. Pamiętaj, że tylko wczesne wykrycie i podjęcie leczenia pozwala na uniknięcie ciężkich następstw jaskry.
Czym grozi jaskra?
Jaskra to choroba, w trakcie której dochodzi do uszkodzenia nerwu wzrokowego, a w konsekwencji do zaburzeń widzenia. Poza pogorszeniem ostrości wzroku, w przebiegu jaskry dochodzi zazwyczaj do powstania ubytków w polu widzenia, występujących zazwyczaj początkowo na obwodzie, a niekiedy także powstają czarne mroczki, czy plamy wewnątrz pola widzenia. Zaburzenia w jaskrze mają charakter postępujący i w miarę upływu czasu może dojść nawet do całkowitej ślepoty. Dlatego tak ważne jest wczesne wykrycie tej groźnej choroby. Optymalnie byłoby oczywiście uchwycić jaskrę zanim pojawią się jakiekolwiek objawy, co paradoksalnie nie jest to bardzo trudne. Okazuje się bowiem, że jaskra typowo przez długi czas nie daje żadnych objawów, choć można ją już na tym etapie wykryć w badaniu okulistycznym. Jest tylko jeden warunek – trzeba się badać. Pewnych wskazówek, kiedy poddać się badaniom w kierunku wykrywania jaskry, dostarczają zalecenia Polskiego Towarzystwa Okulistycznego, które zwracają uwagę na czynniki ryzyka wystąpienia tej choroby. Ponadto pojawienie się jakichkolwiek niepokojących objawów, także powinno skłonić do ich wyjaśnienia.
Czynniki ryzyka jaskry
Według specjalistów najsilniejszym czynnikiem ryzyka wystąpienia jaskry jest wiek. Chociaż ta choroba oczu może zaatakować w każdym wieku, to im starszy jest człowiek, tym częściej pojawia się jaskra. Polskie Towarzystwo Okulistyczne wyznaczyło granicę 40r.ż., od której zaleca poddawać się badaniom profilaktycznym w kierunku jaskry raz na dwa lata.
Kolejnym silnym czynnikiem ryzyka jest dodatni wywiad rodzinny. Jeśli nasi rodzice lub rodzeństwo chorują na jaskrę, należy pamiętać, aby regularnie sprawdzać, czy ta choroba nie rozwija się także u nas. Choć w polskim społeczeństwie może nie jest to czynnik powszechny, badania populacyjne dodatkowo dowodzą, że ludzie czarnoskórzy częściej cierpią z powodu jaskry. Ponadto istnieje szereg chorób, nie tylko oczu, które zwiększają ryzyko zachorowania na tę chorobę. Wśród nich wymienia się przede wszystkim: krótkowzroczność, zwłaszcza znacznie nasiloną (powyżej -3D), nadwzroczność (dalekowzroczność), nadciśnienie tętnicze i cukrzycę. Niektórzy dodatkowo wymieniają inne, słabsze czynniki ryzyka, jak np. bóle migrenowe głowy, palenie papierosów, czy nadużywanie alkoholu. Kolejna grupa czynników ryzyka, to tzw. czynniki jatrogenne, a więc będące skutkiem niepożądanym stosowanego leczenia. Tutaj w głównej mierze wymienia się przewlekłe zażywanie kortykosteroidów, które najczęściej stosowane są w leczeniu chorób autoimmunologicznych. Jeśli u kogoś występują czynniki ryzyka wystąpienia jaskry, zaleca się im poddawanie badaniom profilaktycznym raz do roku.
Objawy jaskry
Choć jaskra zazwyczaj pozostaje przez długi czas bezobjawowa, zachowanie czujności i baczna obserwacja ewentualnych zmian w naszym organizmie pomaga wcześnie podjąć decyzję o konieczności wizyty u okulisty. W przypadku jaskry występują bowiem niekiedy pewne niezbyt dokuczliwe objawy, które mogą sugerować jej istnienie. Jeśli odczuwamy pobolewania gałek ocznych, zwłaszcza gdy towarzyszą im bóle głowy, powinniśmy udać się do lekarza, aby ocenił trzy parametry: obraz dna oka, pole widzenia oraz ciśnienie w gałce ocznej. Przeprowadzenie tych kilku badań pozwala skutecznie rozwiać wątpliwości, co do obecności jaskry. Innym objawem, który może być związany z jaskrą są ubytki w polu widzenia. Czasami trudno je zauważyć, bo rzadko myśli się o tym, że potykanie się na schodach, czy przypadkowe strącanie przedmiotów ze stołu może być związane z chorobą. Jeśli jednak dochodzi do obwodowego zawężenia pola widzenia, przestajemy widzieć rzeczy pod nogami oraz te znajdujące się z boku, często nie zdając sobie z tego sprawy. Potwierdzenie takich objawów znaleźć możemy w badaniu pola widzenia.
Bywa i tak, że jaskra objawia się bardzo nagle i w sposób bardzo jednoznaczny. Dzieje się tak w przypadku bardzo szybkiego narastania ciśnienia w gałce ocznej do bardzo wysokich wartości, jak to ma miejsce w ostrym ataku jaskry. Występuje wówczas silny ból oka i głowy, nudności i wymioty, obserwowanie tęczowej poświaty wokół przedmiotów, a niekiedy także zaczerwienienie oka. Wystąpienie takich objawów wymaga pilnego zgłoszenia się do lekarza, gdyż stan taki bardzo szybko uszkadza nerw wzrokowy.
Jaskry nie należy się obawiać. Istnieją bowiem skuteczne metody terapeutyczne: farmakologiczne i chirurgiczne, pozwalające sobie poradzić z tą groźną chorobą. Im wcześniej ją wykryjemy, tym łatwiej będzie ją opanować.
